Symposium: Zorg terug in de buurt
Buurthuis van de Toekomst, 15 maart 2014
Gisteren was er een bijeenkomst in het Buurthuis van de Toekomst in Laak Centraal. Voor de meeste mensen beter bekend als de kantine van HVV Laakkwartier. Onder leiding van Kees Berenbak werd een symposium over zorg terug in de buurt georganiseerd.
Er waren een aantal goede sprekers, waaronder voorzitter van de amateurvereniging van het jaar Ron Jansen, Dik Hooijmeijer van Stichting Mooi (welzijn) en Lex de Lange, verpleegkundig specialist in het Medisch Centrum Haaglanden. De middag ging over de vraag hoe buurtzorg in Laak gestalte zou kunnen krijgen. raadslid Gerard Verspuij en Kamerlid Otwin van Dijk gaven hun kijk op de komende decentralisaties.
Een paar belangrijke zaken vielen op:
– Er wordt landelijk bezuinigd, dat is nodig om de vergrijzing in de toekomst op te kunnen vangen. Maar dat gebeurt vooral op bureaucratie en onnodige grootschaligheid. Complexe zorgkantoren en indicatiestelling eruit, goede hulpverleners in de wijk ervoor terug.
– Het is nodig de zorg in de buurt bij mensen te organiseren. Mensen willen graag langer thuis blijven wonen en dat ze gemakkelijker bij iemand terecht kunnen bij een professional die meedenkt over gezondheid en welbevinden.
– Er zullen goed opgeleide verpleegkundigen in de wijken actief moeten zijn. Zij zijn een spin in het web, kennen de hulpverleners in de buurt, maar komen ook achter de voordeur bij mensen. Signalen worden voortdurend opgevangen, zodat je bijtijds kunt ingrijpen. Van belang om voldoende goed opgeleide verpleegkundigen in te zetten.
– Verwacht niet te veel van vrijwilligerswerk: mensen doen in Nederland relatief al heel veel vrijwilligerswerk en het is van belang dat mensen doen wat hen intrinsiek motiveert. Een keiharde verplichting werkt niet.
– Aan de andere kant moeten we meer leren de zorg met elkaar te organiseren. Niet door verplicht de zorg van de buurvrouw over te nemen, maar door veel kortere lijntjes met hulpverleners in de buurt, slimmer nadenken over oplossingen in de eigen kring als het kan en professionele oplossingen als het moet.
Bundeling van welzijnsvoorzieningen, samen met zorgvoorzieningen en betaalbare ruimtes voor iedereen in de wijk die iets organiseert voor het grotere geheel, is zeer waardevol. Maar gooi niet het kind met het badwater weg: eerst de activiteiten bundelen en een plek geven, dan locaties sluiten.
Verzorgings- en verpleeghuizen zijn er voor mensen die echt niet meer thuis kunnen blijven wonen. Heb je een hoog inkomen, dan betaal je ook meer, lage inkomensgroepen worden ontzien. In aanloop naar het symposium is het idee ontstaan om in Laak een zorgvoorziening, zoals logeer/zorghuis te realiseren.
Verslag : Martijn Balster.
V
Otwin van Dijk sloot de bijeenkomst af met een inspirerend betoog over zorg in de buurt. Mooie voorbeelden waaruit blijkt dat zorg dichter bij mensen, veel meer passend bij wensen, goedkoper en eerlijker kan worden georganiseerd. Het zal nog een hele klus worden voor gemeenten, maar er zit een echt sociale visie achter: de zorg in de buurt georganiseerd en betaalbaar voor iedereen. Tijdens de aanloop van dit symposium is het idee ontstaan om een zorgvoorziening, zoals een zorg-logeerhuis te realiseren . Verslag Martijn Balster
Nabespreking met organisator Kees Berenbak
I Kees, in 2014 organiseerde je een zorgsymposium, waarom?
K “Ik heb een zorgachtergrond, vroeger werkte ik bij de ambulance hulpverlening. En ik zag de veranderingen elke dag, elke nacht van dichtbij. Ik zag dat de zorg in de buurt aan het afkavelen was. Participatie of zelfredzaamheid was de nieuwe beleidsvisie, oftewel langer voor jezelf mogen zorgen. Als mensen kinderen hebben, gaat de professionele zorg er vanuit dat die kinderen ook echt mantelzorg leveren. Maar soms wonen je kinderen in het buitenland, in Groningen of hebben ze het domweg te druk. Ik heb echt schrijnende gevallen gezien van mensen die uit het ziekenhuis ontslagen worden en dan bijna aan hun lot worden overgelaten. Ook heb ik bij rijkere mensen gezien dat er juist veel handen aan het bed waren. Er komen grote verschillen tussen zij die wel en zij die niet zelf zorg in kunnen kopen. Een aantal jaar geleden is er in onze regio een forse beddenreductie geweest. De druk op de bedden in het ziekenhuis is enorm hoog en in een verzorgingshuis kom je bijna niet meer terecht. Dagelijks hebben de ziekenhuizen last van een gebrek aan doorstroming van patiënten. Ook merkte ik dat veel mensen het gevoel hebben dat zij niet gehoord worden, dat de instituties niet eens weten dat ze bestaan. Professionals missen soms het vermogen zich in te kunnen leven. Dit alles zorgde ervoor dat ik partijen bij elkaar wilde brengen en het tij wilde keren in mijn wijk.”
I Lukte dat destijds, om het tij te keren?
K “Nee, eerlijk gezegd nog niet echt. De decentralisatie was de rode draad in het congres Zorg terug in de buurt, maar de mensen snapten de boodschap niet echt. De mensen in mijn wijk waren ook niet gewend om over zulke complexe zaken mee te denken, of daar zelfs het voortouw in te nemen. Hun netwerk en kennis is op dat gebied niet toereikend. Kijk als je in een wijk woont waar mensen de zaken goed voor elkaar hebben, dan heb je ook bewoners met meer veel expertise en netwerk. Hier in de aandachtswijk Laak ligt dat anders. “
I Maar deze conferentie was wel de start van veel meer?
K “Ja, dat zeker en er zijn ook belangrijke dingen naar voren gekomen. En belangrijk punt waar we aandacht voor vroegen is dat bewoners in krachtwijken zeven tot acht jaar korter leven dan gemiddeld. Daarbij werd uit onderzoek in onze wijk duidelijk dat de samenwerking tussen professionele en vrijwillige organisaties moeizaam verliep. Met deze dingen moest iets gebeuren vond ik. Naar aanleiding van de bijeenkomst zou een boekje worden geschreven, maar ik zag zo voor me hoe dat in de kasten terecht komt bij de vele boekjes die zijn geschreven. Ik besloot een nieuw congres te organiseren, samen met Maarten Haverkamp van de Haagse Hogeschool en Rob van Staalduinen van het buurtbeheerbedrijf en niet meer vanuit een politieke partij. We gingen het hebben over ‘De buurt bestuurt’, verantwoordelijkheden liggen meer en meer bij de burger. Hoe pak je het op? Wat is het Right to challenge, et cetera. Ook hebben we toen de Stichting de Buurt Bestuurt opgericht. Op deze bijeenkomst is de basis gelegd voor een betere samenwerking tussen bewoners én professionele organisaties in Laak. En dat betekent meer zeggenschap in de wijk.”
I Volgden daarna de kleinere bewonersbijeenkomsten op thema?
K “Ja, die organiseren we over zorg, welzijn, mobiliteit, wonen en over veiligheid. Op die bijeenkomsten komen veel verschillende mensen en organisaties af en die leren dan echt van de bewoners. Daarvan geven we alle uitkomsten door aan bijvoorbeeld de zorgaanbieders in de wijk. Tijdens deze zorgbijeenkomst kwamen er ideeën los en werd ook duidelijk dat mensen en organisaties willen samenwerken. Heel voorzichtig hebben we het “Ik merkte dat veel mensen het gevoel hebben dat zij niet gehoord worden” toen ook over een zorgcoöperatie gehad. Dat klinkt mensen nog wel wat spannend in de oren, dus we besloten meteen: dat tillen we over de zomer heen.”
I Dus zomer 2017 hadden jullie even rust?
K “Nee, onze stichting stond intussen niet stil. Ik zei al dat ik me inzet voor eenzame ouderen die het ziekenhuis verlaten. Na ontslag uit een ziekenhuis is de zorg vaak niet toereikend. Tussen de zorgmomenten vanuit de thuiszorg blijft er behoefte aan een pleister, een praatje en vooral aandacht. Vroeger kon men een beroep doen op een ziekenboeg in een verzorgingshuis. Deze bestaan niet meer. Daarom zijn wij begonnen met het burgerinitiatief Zorgeloos Logeerhuis Laak in Laak. Tijdens een bijeenkomst met de wethouder werd verteld dat een school zou worden omgebouwd tot klushuizen. Mede-initiatiefnemer van De Buurt Bestuurt Laak: Margreet Jonge riep toen luidkeels in de zaal: ‘Dat gebouw wordt voor ons. Daar gaan wij in met het zorglogeerhuis!’ De wethouder antwoordde dat we dan een plan moesten maken. We gaan ervoor.”
I Vertel, wat is een zorglogeerhuis?
K “Dat wordt een huis met negentien logeerbedden voor mensen die het ziekenhuis uit moeten maar eigenlijk nog niet naar huis kunnen. We hebben het helemaal uitgedacht en een strak businessplan geschreven. We kopen een oude school. Er komen twee betaalde parttimers en voor de rest werken er vrijwilligers, maar ook gaan we samenwerken met het Mondriaan College. Hier kunnen ook stagiaires meewerken.”
I Wat een geweldig initiatief! Maar hoe kwamen jullie tot een businessplan en waar komt het geld vandaan?
K “Ik kan niet anders zeggen dan dat iedereen meewerkt, zeker ook de gemeente. Zij wezen ons een onafhankelijke adviseur aan die met ons aan de slag ging. Het was een vastgoedman met een achtergrond in zorginstellingen; een schot in de roos dus! Daarnaast staat het ziekenhuis heel positief tegenover onze plannen. Zij vinden het ook vreselijk om mensen naar huis te sturen en dat is wel wat er nu gebeurd. Ook is Fonds 1818 geïnteresseerd én natuurlijk zullen we ook recht hebben op een vergoeding van verzekeraars voor respijtzorg. Maar de financiering op de rails krijgen wordt een enorme uitdaging, we zitten midden in deze fase, iedereen moet meebewegen om dit voor elkaar te krijgen!”
I Heb jij er vertrouwen in dat dit zorg-logeerhuis er komt?
K “Ja, we willen graag dat dit gaat lukken. Misschien wordt het een Right to Challenge-traject. Op een of andere manier moet dit gaan lukken, iedereen ziet dat het nodig is en iedereen wil meewerken. Weet je, als oudere mensen onnodig in het ziekenhuis verblijven omdat er geen opvang thuis mogelijk is dan zie je mensen achteruit gaan, zowel fysiek als mentaal waardoor zorgkosten onnodig stijgen. Niemand wil toch dat deze mensen aan hun lot worden overgelaten, zeker niet als er een groep vrijwilligers klaarstaat om voor deze mensen te zorgen en die groep is er!”
I Veel bewonersinitiatieven komen obstakels tegen wanneer ze dit soort grote projecten willen uitvoeren. Bijvoorbeeld van ambtenaren met koudwatervrees. Hoe zit dat met jullie?
K “Ja, die zijn er ook en dat snap ik ook. Het is niet niks wat we willen. Ze vroegen bijvoorbeeld of het geen concurrentievervalsing is. Ik zeg: voor wie? Wie wil er in dit gat springen? Er is geen droog brood mee te verdienen. Ik verdien in elk geval niks. Wij als actieve bewoners doen dit omdat de overheid steken laat vallen, omdat er gaten zijn die moeten worden opgevuld. Anders lijden er mensen. Nee, dit is geen concurrentievervalsing! Ook vragen ze zich af hoe betrouwbaar we zijn. Dat is logisch, maar gelukkig kunnen we wel laten zien dat we al heel wat voor elkaar hebben gekregen.”
I Geef eens een samenvatting van wat jullie stichting voor elkaar heeft gekregen dit jaar?
K “Houd je vast, want het is best veel.
- Naast die bijeenkomsten hebben we samen met de politie aan veiligheidspreventie gedaan.
- We geven weerbaarheidstraining aan ouderen en waarschuwen voor babbeltrucs. En dat doen we met acteurs. We spelen die oplichters dus echt na en wapenen zo de senioren. Dit hebben we nu 6 keer gedaan, met budget van de gemeente overigens! Dit project wordt in de regio Haaglanden uitgerold.
- We zijn bezig met het opzetten van een autodeelproject. Daar zitten we nog middenin, maar dat wordt ook heel mooi.
- We organiseren trips voor scholen naar de ambulancedienst, vooral om ervoor te zorgen dat ze normaal doen tegen ambulancepersoneel. We kennen allemaal de rare uitwassen die er zijn dat mensen gewelddadig zijn tegen deze dienstverleners. De beste doelgroep om voorlichting aan te geven is aan scholieren.
- Ook zijn we bezig het buurthuis te behouden voor de wijk,
- bewoners te steunen met te hoge energierekeningen,
- een zorgpunt te creëren voor bewoners.
- We organiseerden een verkiezingsdebat op 22 februari waar alle politieke partijen op af kwamen. Het was een mooi debat. Weet je, we moeten het samen gaan doen: gemeente en bewoners: we moeten iets met elkaar! En ik vind het zo belangrijk dat er echt naar bewoners wordt geluisterd, ook naar hen die onder het bestaansminimum leven. Daar wordt altijd maar over gepraat, maar zelden mét!
- We hebben een volledige vuurwerkshow georganiseerd voor oud en nieuw (2019/2020), echt heel groots. En dat had heel wat voeten in de aarde, vanwege alle veiligheidsprotocollen. Maar hier was wel een grote domper. Vanwege de storm is de show afgezegd. Maar de organisatie stond! Dus we doen het volgend jaar echt!”
I Het is zo veel, hoe houd je het bij en hoe wil je dit in de toekomst organiseren?
K “Ja het is veel en we werken heel hard, zonder een cent te verdienen. Maar ik krijg er wel zo veel energie van dat het ons lukt. Het lukt om deze buurt in beweging te krijgen! En in de toekomst hoop ik dus een logeer/zorgcoöperatie op te zetten. Voorzichtig en rustig aan. Maar ik zie voor me dat we op een gegeven moment het vervoer regelen voor mensen die naar het ziekenhuis moeten en dat we huishoudelijke klusjes kunnen laten uitvoeren, maar dan wel door mensen die enorm veel empathie hebben. Mensen die tegelijk vertrouwenspersonen zijn. Want er zijn zo weinig mensen waar een eenzaam persoon een echt gesprek mee kan voeren op het moment dat het nodig is, bijvoorbeeld als ze net slecht nieuws hebben gehad.”
I Indrukwekkend allemaal! We zijn erg blij jullie te mogen verwelkomen als nieuw lid.
K “Dat vinden we ook mooi. Wij zijn erg voor het netwerk van lerende bewonersinitiatieven. Samen zijn we sterk. Dat is ook zo bij onze stichting: we hebben een inspirerend team, waar het collectief centraal staat en het niet om ego’s draait, maar om samen!”
Verslag : Pleuni Koopman van de L S A bewoners
Meer over De Buurt Bestuurt Laak: facebook.-vriendenvandebuurtbestuurtlaak De-Buurt-Bestuurt-Laak –